-
1 ewig
ewig, aeternus (ewig, von dem, was ohne Anfang und Ende über die Zeit hinausreicht). – sempiternus (immerwährend, immer u. ewig, von dem, was so lange, als die Zeit dauert, ist, z.B. hostis, laus). – immortalis (unsterblich, unvergänglich, von dem, was einen Anfang, aber kein Ende hat). – perpetuus (ununterbrochen, in einem fort während, eig. von dem, was bis zu einem gewissen Endpunkte fortdauert; u. prägn. von dem, was bis zum Endpunkt aller Zeiten fortdauert); verb. perpetuus et aeternus; perpetuus et sempiternus – assiduus: unablässig, immer wieder vorgenommen etc., z.B. adversus [849] finitimos bella: u. commemoratio: u. obtestationes). – die e. Stadt (v. Rom), aeterna urbs: e. Schnee (auf hohen Gebirgen etc.), nix aeterna od. perennis; nives, quas ne aestas quidem solvit: e. Freundschaft, firma et perpetua amicitia: e. Feindschaft, odium inexpiabile, gegen jmd., in alqm: einer Sache e. Dauer geben, aeternitate alqd donare: eine e. Zeit. d. i. sehr lange, aetatem (s. Ewigkeit). – das Ewige, aeterna(n. pl.);aeternitas (die Ewigkeit); vis aeterna (das ewige Wesen, v. Gott). – Adv.perpetuo (in einem fort während). – semper (immer, von jeher). – numquam non (niemals nicht). – immer u. ewig, ex omni aeternitate (von Ewigkeit her); ab aeterno tempore in aeternum (von Ewigkeit zu Ewigkeit); semper (immer übh.). – auf od. für e., in aeternum; in perpetuum; in omne tempus: e. leben, in aeternum vivere; aeternum esse. sempiternā frui vitā. perpetuā vitā perfrui. aevo sempiterno frui (alle von der Fortdauer nach dem Tode); vigēre memoriāsaeculorum omnium. per omnium saeculorum memoriam vivere (ewig im Andenken der Menschen fortleben).
-
2 начало
initium [ii, n] (dicendi; orationis; anni); principium [ii, n]; inceptum [i, n]; origo; exordium [ii, n]; exorsus; cunabula (n,pl: juris; urbis); elementum [i, n]; primum [i, n]; primordium [ii, n]; ortus [us, m]; coortus [us, m]; semen [inis, n]; stirps; radix; principatus [us, m]; caput [itis, n]; ingressus [us, m]; introitus [us, m]• брать начало exoriri; incipere; exordium (initium, originem) capere (ducere); initium sumere [facere] ab aliqua re
• в Тибете граница вечных снегов берет начало на высоте 5500 м над уровнем моря in Tibetia nix aeterna incipit a 5500 m supra mare
• с начала a capite
• ведущее начало nervus (nervi belli – pecunia infinita; nervi conjurationis)
• начала initia (philosophiae)
• в начале книге in primore libro
• начало пути via prima
• в начале письма in prima epistula
• начало мудрости prima sapientia
• в начале года primo anno
-
3 premo
pressī, pressum, ere1) давить, придавливать, топтать, попирать (aliquem pede H, V); жать, прижимать ( aliquem ad pectora V); стискивать, сжимать ( ferrum dexterā Sil)aliquem rotis p. O — переехать кого-л.aliquid pressis manibus tenere QC — держать что-л. в крепко сжатых рукахora ore p. O — целовать в губыaliquid morsu Lcr или ore O p. — кусать, жевать, но тж.p. aliquid ore V — умолчать о чём-л.frena dente p. O — кусать удилаfrena manu p. O — крепко натягивать поводьяfrigore premi O — застывать от холода, замерзатьp. torum O — лежать на ложеfacie p. torum Pt — уткнуться лицом в кроватьp. sedilia O — сидеть на стульяхp. solum St — ступать (ходить) по землеp. cubitum H — облокотиться, опиратьсяp. columnas H — покоиться на колоннахp. portum O — войти в портvestigia alicujus p. T — идти по чьим-л. следам (ср. 12. и 20.)forum p. C — часто бывать (постоянно находиться) на форуме или не покидать форума2) занимать, захватывать (saltūs montium praesidiis p. L)3)а) нагружать ( naves magno onĕre T)б) обременять, отягощать ( juvencos jugo O)4) запрягать ( equos curru O)5) покрывать, окутывать, охватывать ( nix terram premit O); обвивать, увенчивать (crinem fronde p. O)6)а) засыпать, зарывать, хоронить (p. ossa O; p. aliquid terrā H; condi tellure premique VF); закрывать, затмевать ( luna sole premitur QC)lumen p. V — меркнуть, тускнетьб) скрывать, таить (interius omne secretum Sen)nonum prematur in annum H — (готовая рукопись) пусть хранится девять лет, т. е. не следует торопиться с её опубликованиемв) подавлять (gemitum sub imo corde p. V; curam sub corde V)aliquid ore p. V — умолчать о чём-лг) превышать, превосходитьsi titulos annosque tuos numerare velīmus, facta premant annos O — если бы мы захотели перечислить твои подвиги и годы, то деяний окажется больше, чем лет7)а) теснить, напирать, оказывать давление (p. hostem obsidione Cs); донимать, беспокоить, изводить ( aliquem criminibus O); принуждать ( aliquem ad exeundum Nep); вынуждать ( confessionem Q)aliquo premente C — по чьему-л. настояниюб) притеснять, угнетать (aere aliene premi C, Cs)nox premit aliquem H — ночь нависла над кем-л. ( или окутала кого-либо)aliquem verbo p. C — поймать кого-л. на слове, придраться к чьим-л. словам8) pass. premi испытывать нужду, ощущать недостаток ( premi re frumentariā Cs); терпеть, страдать (premi ab aliquo C, Nep; premi aliquā valetudine Nep)9) преследовать, гнать (cedentem L; bestias Is); загонять ( cervum ad retia V); непосредственно (по пятам) следовать ( poena culpam premit H)10) прижиматьсяp. latus O — держаться в сторонеp. litus H — держаться берегаpresse gradu или pede L — нога к ноге (т. е. сомкнутым строем); но11) настаивать, напирать, подчёркивать (argumentum p. C)propositum p. O — настаивать на своём12)а) вдавливать ( vestigium C)auro p. aliquid St — отделывать что-л. золотомp. vestigia C — ступать, идти (ср. 20.)quum decimum premeretur sidĕre (= sole) signum O — когда солнце вошло в десятый знак зодиака, т. е. пошёл десятый месяцб) вонзать, вгонять, втыкать (ensem Lcn; dentes in aliquā re O); погружать, врезывать ( vomerem V); поражатьnube pharetrae p. VF — осыпать тучей стрел; пронзать, прокалывать ( aliquem hastā V)13) сажать ( virgulta per agros V)14) обозначать, отмечать ( aliquid aeternā notā O)vocem alicujus p. V — крепко запомнить или обдумывать чьё-л. слово; но тж.p. vocem V, Ph — замолчать15) выжимать, выдавливать (mella H; oleum H)p. ubera O — доитьp. lac или caseum V — приготовлять сырp. vina H — давить виноград16) снижать, опускать ( aulaeum premitur H)p. cursum O — направить бег (колесницы) вниз17) сваливать, валить, бросать на землю, уложить, сразить (aliquem V, T)18) рыть, выкапывать (sulcum V; cavernas in altitudinem QC)19) умалять, принижать ( famam alicujus T); презирать ( humana omnia C); недооценивать ( arma alicujus V)20) тормозить, задерживать, унимать ( sanguinem T); не пропускать ( lucem L); натягивать ( habenas V); прекращать, останавливать ( cursum C — ср. 16.); сдерживать ( equos currentes V); ограничивать, обуздывать (cupiditates Aug; sermones alicujus T)p. vestigia V или gradum VF — задерживать (замедлять) шаги или останавливаться (ср. 12.)21) обрезывать, обстригать ( vitem falce H)22) подчинять себе, порабощать, покорять (populos dicione V; ventos imperio V; arva jugo V)23) смыкать, закрывать (oculos, ōs V)24) сжимать; душить ( monstra manu V); стягивать (collum laqueo H; alicui fauces O); сдавливать ( guttur V)25) сокращать, излагать вкратце (quae dilatantur a nobis, Zeno sic premebat C) -
4 aeternus
aeternus, a, um, Adj. m. Compar. (zsgz. aus aeviternus v. aevum, s. Varr. LL. 6, 11. Prisc. 2, 62), ewig, I) im engern Sinne: deus, Cic.: causae, Cic.: tempus, Cic.: u. so res ab aeterno tempore fluentes in aeternum, von Ewigkeit zu Ewigkeit, Cic. – II) im weitern Sinne, a) ewig = ewig dauernd, von Ewigkeit her, unsterblich, unvergänglich, nie erlöschend, unzerstörbar, unvertilgbar, unverwelklich, auch = beständig, fortwährend (s. Krebs-Schmalz Antib. Bd. 1. S. 122. Aufl. 7), nix, Sen. nat. qu. 4, 11, 5: tenebrae vinculaque, Cic.: bellum, Cic.: hostes, Liv.: servitus, Tac.: imperium, Curt.: silentium, Cic.: gloria, Cic.: aerumna, Cic.: sollicitudo, Sall.: consilia, ins Unendliche gehend, Hor.: sordes, von Ewigkeit her, Curt. 4, 1 (4), 22 H. (Vogel tetrae): constitutio, Curt.: pro mortalibus gloriā aeterni, Unsterbliche geworden, Sall.: urbs (= Roma), Tibull. 2, 5, 23 u. Spät.: domus, Grabmal, Corp. inscr. Lat. 1, 1008: aeterno devinctos amoris vulnere, Lucr., od. amore, Verg.: aeternior natura (ligni), Plin.: aeterniora mala, Lact.: neutr. plur. subst., aeterna moliri, unsterbliche Taten, Cic. – Dah. die adverb. Ausdrr.: α) in aeternum, auf ewig, auf immer, Liv. u.a. – β) aeternum, auf ewig, auf immer, Lucr., Verg., Hor., Hyg. fr. u. Tac. – od. immer und ewig, immer wieder, ohne Aufhören, Verg. u. Tac. – γ) aeterno, ewig, unaufhörlich, Ov. u. Plin. – b) ewig = ewig im Gedächtnis fortdauernd, unsterblichen Namens, Pergama, Verg.: virtus clara aeternaque habetur, Sall. – / Genet. Plur. synk., aeternûm humanûm (= deorum hominumque) sator, Pacuv. tr. 295. – arch. urspr. Form aeviternus, s. bes.
-
5 aeternus
aeternus, a, um, Adj. m. Compar. (zsgz. aus aeviternus v. aevum, s. Varr. LL. 6, 11. Prisc. 2, 62), ewig, I) im engern Sinne: deus, Cic.: causae, Cic.: tempus, Cic.: u. so res ab aeterno tempore fluentes in aeternum, von Ewigkeit zu Ewigkeit, Cic. – II) im weitern Sinne, a) ewig = ewig dauernd, von Ewigkeit her, unsterblich, unvergänglich, nie erlöschend, unzerstörbar, unvertilgbar, unverwelklich, auch = beständig, fortwährend (s. Krebs-Schmalz Antib. Bd. 1. S. 122. Aufl. 7), nix, Sen. nat. qu. 4, 11, 5: tenebrae vinculaque, Cic.: bellum, Cic.: hostes, Liv.: servitus, Tac.: imperium, Curt.: silentium, Cic.: gloria, Cic.: aerumna, Cic.: sollicitudo, Sall.: consilia, ins Unendliche gehend, Hor.: sordes, von Ewigkeit her, Curt. 4, 1 (4), 22 H. (Vogel tetrae): constitutio, Curt.: pro mortalibus gloriā aeterni, Unsterbliche geworden, Sall.: urbs (= Roma), Tibull. 2, 5, 23 u. Spät.: domus, Grabmal, Corp. inscr. Lat. 1, 1008: aeterno devinctos amoris vulnere, Lucr., od. amore, Verg.: aeternior natura (ligni), Plin.: aeterniora mala, Lact.: neutr. plur. subst., aeterna moliri, unsterbliche Taten, Cic. – Dah. die adverb. Ausdrr.: α) in aeternum, auf ewig, auf immer, Liv. u.a. – β) aeternum, auf ewig, auf immer, Lucr., Verg., Hor., Hyg. fr. u. Tac. – od. immer und ewig, immer wieder, ohne Aufhören, Verg. u. Tac. – γ) aeterno, ewig, unaufhörlich, Ov.————u. Plin. – b) ewig = ewig im Gedächtnis fortdauernd, unsterblichen Namens, Pergama, Verg.: virtus clara aeternaque habetur, Sall. – ⇒ Genet. Plur. synk., aeternûm humanûm (= deorum hominumque) sator, Pacuv. tr. 295. – arch. urspr. Form aeviternus, s. bes.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > aeternus
См. также в других словарях:
CREPIDO — apud Statium, l. 2. Theb. v. 504. contra importuna crepido Oedipodionidae domus alitis. Saxum eminens, Lutatio est. Sed et firmitatem saxi vox denotat. Idem, l. 1. Silv. 1. Equô Max. v. 58. teneat quamvis aeterna crepido. Quae superiniecti… … Hofmann J. Lexicon universale